Gdyby w latach 90. XIX wieku Serow interesował się różnorodnością „przejawów artystycznych”, odzwierciedlonych w różnorodności manier obrazowych, to portrety Gorky’ego, Jermołowej, Chaliapina stworzone w 1905 r. Wyrażały inną koncepcję osobowości twórczej. Teraz postacie portretów Serowa są bohaterami w pełnym znaczeniu tego słowa, naznaczonymi pieczęcią ekskluzywnej, dumnej samotności, jakby wzniesionej na pewnym piedestale. Najbardziej niepokojący rewolucyjny czas, najwyraźniej, ożywił takie obrazy, zbliżone do światopoglądu romantyzmu.
Portret Chaliapina jest napisany węglem na płótnie i jest symptomatyczne, że Serow zwrócił się szczególnie do rysunku tutaj. W ten sposób na rysunku wykonywane są najbardziej „intymne” liryczne portrety zmarłego Serowa. Podnosząc rodzaj sztuki w komorze do poziomu monumentalnego, artysta musi pamiętać, że rysunek jest przede wszystkim sposobem nie tworzenia „bohaterskich obrazów”, lecz przekazywaniem „dreszczy życia duchowego”. Chaliapin jest przedstawiany jako artysta – w stroju koncertowym, z udziałem aktora, w sytuacji nieco dotkniętej pozowania.
W tym czasie był w szczytowym momencie sławy, współcześni zauważyli jego arogancję i ekstrawagancję, typową dla „gwiazdy” zepsutej sukcesem. Rzeczywiście, Chaliapin był nerwowym i drażliwym człowiekiem; Często narzekał, że jeśli powinien pojawić się gdzieś w restauracji lub po prostu wyjść, ludzie wokół niego, rozpoznając go, natychmiast zaczynają czekać na jakieś niezwykłe zachowanie ze strony „celebryty”. To nie przypadek, że współcześni czasami czuli w jego wyglądzie „melancholijny odcień”, aw oczach – „uszlachetniające niezwykle” cierpienie, najwyraźniej cierpienie osoby zmęczonej niekończącą się „grą roli”. „Shalyapin będzie nieuchronnie nadal czuł się na scenie w życiu, nie tyle życie, jak gra sam, a zależnie od przepływu danej chwili zależał od roli, w której się znalazł”.
Dusza i maska są nazywane wspomnieniami Chaliapina; Podwójne życie to tytuł wspomnień Sary Bernard. Ale przecież każda osoba w różnych okolicznościach jest dla siebie nierównomierna, to znaczy tak czy inaczej, coś „wyobraża sobie od siebie”. A zwłaszcza, że Serow doskonale zdawał sobie sprawę, że osoba jest skłonna przyjąć pewną postawę, by odegrać rolę w obliczu artysty; wizerunek i wygląd osoby jest podzielony między tym, kim jest, a tym, co chce się pojawić.
Absolutne zbieżności wewnętrznej istoty modelu i jego zewnętrznych przejawów są rzadkie, jeśli w ogóle możliwe, i są mało dostępne dla obserwacji zewnętrznej, a jeszcze rzadziej znajdują się w portretach, zajmują się tylko obrazami, odbiciami widzialnymi. Dokładnie to, jak istotna, wewnętrzna manifestuje się, świeci zewnętrznie, jest problem sztuki portretowej w ogóle i że – główny – konflikt sztuki Serowa, gdzie artystyczna, to humanistyczna problematyka artystycznego portretu, łączy się z tym samym problematyką świeckości, zwłaszcza w jej ceremonialnej wersji.
(1 votes, average: 5,00 out of 5)